Impactbrief #13: Activisme is terug - wat vraagt dat van jouw communicatie?
Er lijkt iets te kantelen in de toon van maatschappelijke organisaties. Waar jarenlang werd ingezet op nuance en draagvlak, klinkt nu steeds vaker een activistische stem. Organisaties spreken zich explicieter uit en deinzen niet terug voor scherpe taal of symbolische acties.
Die hernieuwde stellingname komt niet uit de lucht vallen. De urgentie van thema’s als klimaat, ongelijkheid en mensenrechten is zó groot, dat een afwachtende of gematigde toon vaak niet meer volstaat. Wie té voorzichtig communiceert, loopt het risico onzichtbaar te blijven of het gevoel te wekken dat onrecht of schadelijk beleid acceptabel is. Steeds meer organisaties voelen daarom de druk én de noodzaak om duidelijker en krachtiger stelling te nemen.
Maar een krachtige boodschap alleen is niet genoeg. Activistische communicatie vraagt ook om zorgvuldige keuzes: over toon, timing, geloofwaardigheid en het omgaan met mogelijke weerstand.
Hoe geef je communicatie vorm in een tijd waarin maatschappelijke organisaties weer nadrukkelijk stelling nemen? Wat vraagt dat van je keuzes als communicatieprofessional in toon, timing en strategie?
Hoe maatschappelijke organisaties hun communicatieactivisme strategisch inzetten
De afgelopen maanden kozen verschillende maatschappelijke organisaties bewust voor een activistische toon – niet als spontane uiting, maar als onderdeel van een doordachte communicatiestrategie.
Zo daagde Milieudefensie in maart ING voor de rechter. De eis: een halvering van de CO₂-uitstoot.
Amnesty International stuurde in mei een scherpe open brief aan premier Schoof. Daarin uitte de organisatie zorgen over het Nederlandse mensenrechtenbeleid.
De Rode Lijn-demonstratie was een ander krachtig voorbeeld. Een brede coalitie van ngo’s riep op tot een massaal, vreedzaam protest tegen Israëls oorlogsmisdaden in Gaza.
Wat kunnen communicatiespecialisten hiervan leren?
- Kies je moment voor confrontatie
Een scherpe toon werkt vooral als andere routes zijn geprobeerd of als het moment daarom vraagt.
- Zorg dat je strategie en boodschap elkaar versterken
Niet de actie zelf, maar de opbouw eromheen maakt het verschil. Denk aan timing, mediakeuze en framing.
- Werk samen, maar wees duidelijk over je rol
Samenwerken versterkt je bereik. Zorg dat je weet: wat breng jij in, en hoe sluit je aan bij het gezamenlijke verhaal?
- Formuleer heldere eisen en kernboodschappen
Zorg dat je publiek precies weet: dit is wat we vragen en waarom.
- Gebruik symboliek en verbeelding
Een krachtig visueel beeld kan je boodschap oneindig veel sterker maken; denk aan de Rode Lijn.
Niet de actie zelf, maar de opbouw eromheen maakt het verschil.
Vijf lessen voor je eigen praktijk
- Laat je activisme voortkomen uit je missie
Niet alles hoeft activistisch, maar als je het doet, moet het passen bij wie je bent.
- Bied perspectief, niet alleen kritiek
Zonder handelingsperspectief loop je het risico dat mensen afhaken. Laat zien waar ze zich aan vast kunnen houden.
- Wees transparant over keuzes en risico’s
Activistische communicatie roept reacties op. Leg uit waarom je kiest wat je kiest.
- Bouw aan een lijn, niet aan losse acties
Zorg dat acties onderdeel zijn van een bredere strategie, niet van losse impulsen.
- Koester je geloofwaardigheid
Geloofwaardigheid zit niet alleen in je boodschap, maar ook in je stijl, je timing en je partners.
Drie leestips: activisme als NGO-strategie
Oneworld – “Lilian Alibux van Oxfam: ‘Schoof steunt schaamteloos een genocide’”
Lilian Alibux (Oxfam Novib) vertelt hoe de organisatie haar communicatie activistischer insteekt, van brievenacties tot publieke stellingname.
Vox – “You’re wrong about PETA”
Een kritische reflectie op PETA’s confronterende stijl. Waarom het werkt en wat andere NGO’s ervan kunnen leren.
YES! Magazine – “NGO’s en sociale bewegingen: kunnen ze samenwerken?”
Een analyse van hoe maatschappelijke organisaties hun structuur, toon en strategie aanpassen om écht onderdeel te worden van bewegingen.
